Ο Ηισούς λέει ψέματα
Ο Πάοκ σώζει
(*γκράφιτι σε δρόμο της Θεσσαλονίκης)
Τον Πέτρο Αυλίδη τον γνώρισα διά ζώσης κι όχι από τα βιβλία του… εκτός έδρας.
Στο αγαπημένο του Βερολίνο, κατά τη διάρκεια των ετήσιων κινηματογραφικών ραντεβού κι εν μέσω παρέας ατρόμητης, θαλερής και συμπυκνωμένης. Γοητευτικός μπον βιβέρ, ερεθιστικός συζητητής και με μια υπέροχα ισορροπημένη δόση σαρκασμού και ευαισθησίας, ο Αυλίδης αργότερα, διαβάζοντας τα βιβλία του, μου αποκαλύφθηκε και ως ένας απολαυστικός συγγραφέας.
Η αλήθεια είναι πως μάλλον ως αφηγητή τον διαβάζει κανείς τον Αυλίδη: Σε όλα του τα βιβλία (που στο σύνολό τους τα έχει βγάλει στις εκδόσεις Γαβριηλίδη) είναι σαν να περπατάς μαζί του στα μονοπάτια παλιότερων διαδρομών κι αυτός να σου διηγείται θραύσματα μιας λιγότερο ή περισσότερο υπέροχης ζωής, με την έννοια ότι συνεχίζεται… Το αποκορύφωμα, βέβαια, ήταν ο «Σοφέρ» (2012) με τις βερολινέζικες, καλλιτεχνικές και ιδιαίτερες εμπειρίες.
Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε το τελευταίο βιβλίο του Πέτρου Αυλίδη «Τεμπέλης Κομπλέ» (Γαβριηλίδης), μια… ερασιτεχνικά ανατομική περισκόπηση της Ελλάδας από το 2004 της ολυμπιακής απογείωσης και των ακριβών ονείρων και αισθήσεων μέχρι το 2014 των διαπραγματευτικών γύρων και του τέλους των ψευδαισθήσεων. Όχι μια οποιαδήποτε Ελλάδα, αλλά αυτή που συνηθίσαμε να τη λέμε μεσοαστική, αν και στην ουσία πρόκειται για έναν εσμό βίων σμιλεμένων πάνω στη συνδιαλλαγή και την αρπαχτή με την ευρεία έννοια, ως στάση ζωής. Μια μεταπρατική Ελλάδα φτηνών απολαύσεων, ζωσμένη με ονειρώξεις ευμάρειας και σκέψεις τόσο βαθιές που με το ζόρι βρέχεις τον αστράγαλο… Κι όλη αυτήν την Ελλάδα την παρακολουθούμε μέσα από τα μάτια και την αφηγηματική οπτική ενός αλητόγατου που τον περιμάζεψε μια (τυπική;) ελληνική… μετα-οικογένεια της τότε σύγχρονης εποχής. Εντελώς χαρακτηριστικά ο άνδρας βαφτίζει το γάτο Παοκάκι, ενώ η γηραιά θεία ακούει (κι επιμένει να τον φωνάζει έτσι) Πασοκάκι… Αυτό το εύρημα του γάτου-αφηγητή επιτρέπει στον Αυλίδη να χρησιμοποιήσει μια ματιέρα παιδικής αφέλειας (αλλά όχι αθωότητας), ενώ από την άλλη τον αποτρέπει από τον πειρασμό της καταγγελτικής ματιάς και του αφ’ υψηλού επικριτικού βλέμματος. Γιατί, πρέπει να το σημειώσω αυτό, ο Αυλίδης μοιάζει να συμπαθεί αυτήν την πινακοθήκη της ελληνικής δεκαετίας. Με τον τρόπο, ασφαλώς, που μια ελεύθερη και κυνική ματιά ξεπερνάει τα προφανή της ανθρώπινης συμπεριφοράς κι εστιάζει στα βαθύτερα και μοναχικά αδιέξοδα της ψυχής – εξάλλου ψυχίατρος ήταν το επάγγελμά του.
Το καλύτερο, όμως, το άφησα για το τέλος.
Ο «Τεμπέλης Κομπλέ» είναι ένα βιβλίο που όλα τα παραπάνω στα περνάει ανεπαισθήτως, σαν να κάθεσαι σ’ ένα μπαρ και να ψιλοκουβεντιάζεις, ίσως και μόνο για τη χαρά της αφήγησης. Με χιούμορ ευφυές, με γραφή άμεση, κοφτή, γρήγορη (αλλά όχι ασθμαίνουσα) και με χαρακτήρες ολοζώντανους, ο αναγνώστης πολύ εύκολα γίνεται όμηρος μιας «προφορικής γραφής» που κομίζει ο Αυλίδης μ’ αυτό το βιβλίο. Ένα διασκεδαστικό βιβλίο με πικρό κουκούτσι ή κάτι σαν κλαυσίγελος θα ήταν σκέψεις ή αντιδράσεις μόλις γυρίζεις και την τελευταία σελίδα (λίγο πριν τα «ρητά που περίσσεψαν» και τα «Παόκια–ορίτζιναλ συνθήματα»!). Αλλά, νομίζω, ότι υπάρχει και κάτι ακόμα που υποδόρια ενεργοποιεί τις αισθήσεις του αναγνώστη:
Είναι μια υποψία έλλειψης. Της καθαρής ματιάς που έχουν άνθρωποι όπως ο Αυλίδης και που δεν αφήνουν εποχές που καθορίζονται με τον τίτλο αυτής της σελίδας (post truth) να θολώσουν το βλέμμα τους, να λειάνουν τις γωνίες τους, να χαϊδέψουν κλισέ και ματαιοδοξίες, αλλά και να εξοκείλουν στην οργή, το θυμικό και την έκρηξη. Είναι άνθρωποι παλαιάς κοπής που έρχονται κατευθείαν από το μέλλον που ολοένα κι απομακρύνεται και που γουστάρουν πολύ μετά από μερικές «στρωτές» σελίδες αφήγησης να σκορπίσουν μερικά υπόγεια συνθήματα ή ένα «άκαιρο» συναίσθημα. Ίσως γιατί κατά βάθος ξέρουν ότι δεν είμαστε πλασμένοι από το υλικό των ονείρων, αλλά από τα κομμάτια των άλλων. Που κι αυτοί από κομμάτια είναι…
Τάσος Ρέτζιος, Karfitsa free Press, # 658, της 1.4.17
https://deref-gmx.net/mail/client/ma6rrNKeg2c/dereferrer/?redirectUrl=http%3A%2F%2Fwww.karfitsa.gr%2Fwp-content%2Fuploads%2F2017%2F03%2FKAF_658.pdf
